Ciske in de jaren 90, brief en vraag aan Milio

 Beste Milio,

Toen ik dit voorjaar over jouw boek "Misschien moet je iets lager mikken" las, wist ik, dat ik het ging lezen ... moést lezen, wel op een moment  dat er ook tijd voor was om, naar ik nu weet, de eerste emoties en vele, vele gevoelens, gedachten, herinneringen en meer ... ruimte te geven ...

Dus begon ik deze kerstavond met lezen. Rustig dacht ik. Dat lukte me niet. Was in een keer fel geraakt. Zoals eerder tijdens het lezen/kijken van Ciske de Rat, Alleen op de Wereld en Kruimeltje. De armoede, de diepe ongelijkheid in onze samenleving, die generaties door en door gaat. Die door zoveel mensen weleens statistisch en politiek wordt beschouwd, alleen niet gevoeld, waardoor de veranderingen gaan in het tempo waarop ze gaan, denk ik nu.

Je boek heb ik net uit. In deze brief kom ik vast niet aan alles toe, wat ik je zou willen schrijven.

Chapeau, dat je de generaties lange vechtlust, intelligentie, gevoelskracht en doorzettingsvermogen hebt ingezet om te komen waar je nu bent en waarmee je beslist nog veel verder gaat komen.

Dank, dat je dit deelt en durft te delen, waardoor mensen zich in (delen van) je verhaal kunnen herkennen, gesterkt en minder alleen voelen en hierdoor ook krachtiger verdergaan.

Krachtig, dat je niet alleen je plaats veroverd hebt ... je zet die plaats ook in voor de toekomst van anderen, die nog (een deels vergelijkbare) een uitdagende weg gaan.

Waardevol, dat je de tijd hebt genomen en gevonden om dit op te schrijven en te delen.

Zelf ben ik ook een eerstegeneratiestudent, die niet uit een financieel rijk milieu komt, wel werd ik groot met een politieke, culturele en maatschappelijke bruikbare achtergrond.
Ook mijn vader was zóóóó trots en is helaas 8 dagen, nadat ik wist dat ik mijn doctoraal ging halen, onverwachts gestorven. Hij was er niet bij. Is wel 8 dagen héél trots geweest. Ook toen hij een keer mee was naar de universiteit en we op het Spui op een terras een stokbroodje boerenkaas hebben genoten.
Mijn oma was er wel bij toen ik afstudeerde. Mijn vader en mijn oma waren mijn grootste fans en door hen heb ik me altijd begrepen gevoeld.

Ja, dat was deels op de middelbare school en de universiteit soms anders. Wel heb ik nooit gedacht, dat ik er niet slim genoeg voor was. Geboden kansen heb ik weleens niet aangepakt, omdat ik die waarde er gewoon niet in herkende.

Inmiddels onder meer een doctoraal en een hbo master verder, studeer ik nu wat me 45 jaar geleden raakte: Psychologie. Doel: promotieonderzoek Levenslooppsychologie. Planning: nog 20 jaar 10 uur per week ...

Net als jij ben ik nu werkzaam in het onderwijs, maar dan voor "studerend werkend Nederland".  Dagelijks ontmoet ik daar mensen die toch/toch weer hun kansen pakken. Waardevol om hen te mogen doceren en begeleiden.

Je interview over kansenongelijkheid bij EenVandaag, waar ook de mij goed bekende en gewaardeerde Jet Bussemaker aan meewerkte, gaf voor mij de kracht en waarde van je boek extra weer. Door jouw boek krijgt de student uit een achterstandsituatie een gezicht, waardoor de kans groeit, dat hier meer aandacht voor komt.

Ik heb nog wel een vraag: je geknok en letterlijke gevecht heb ik als dapper en moedig gelezen. Je "redding" komt mede door je vriendin en moeder, geef je ook aan. Je spreekt nu veel eerstegeneratiestudenten:
... Heb je hierdoor een actueel beeld, hoe de kansen liggen van meisjes uit (kans)arme achtergronden in onze samenleving? Wie biedt hen de uiteindelijk toch zo nodige ondersteuning?

Nogmaals, Milio, dank voor je boek en kracht die je in de samenleving brengt.

Hartelijke groet,

Helma Ketelaar

Tonia Stieltjes .. .wilskrachtinspiratie

Vandaag had ik me een inspirerende ochtend gepland door naar Singer te gaan om de expositie van Tonia Stieltjes te bezoeken.

Ik had al gelezen, dat ze de eerste en enige zwarte vakbondsleidster van Amsterdam was. Én dat zij veel is geschilderd door #JanSluijters, 

 

Foto Helma Ketelaar

waar ik graag werk van mag zien. Het beeld van de aankondiging van deze tentoonstelling bevestigde me verder, dat ik deze tentoonstelling gewoon heel graag in het Singer in Laren wilde gaan beleven. 

Daardoor heb ik ook de tentoonstelling La Grande Bleue gezien

Foto Helma Ketelaar

 

Nou ... ja ..., gezien ... hoe mooi het ook was en hoe ik ook van het werk van de diverse schilders én de Middellandse Zee houd ... ik kwam voor Tonia merkte ik.

Over Tonia had ik gelezen én gehoord in de podcast die ik via de site van Singer ontdekte. Ik was oprecht benieuwd!

Dat bleek me terecht! Wat een levensverhaal vol wilskracht, kansen zien en pakken ... leven!
Niet alles ga ik hier nu vertellen. Dat kan ik nu ook nog niet goed genoeg, want er is zoveel ... Er zijn nog vele indrukken, die ik rustig wil laten indalen.

Waardevol om een zo krachtige zwarte vrouw uit die periode (1881 - 1932) te leren "kennen". Een vrouw met zeker geen glad leven, een leven vol uitdagingen, waarin ze, is mijn eerste indruk nu, de kansen pakte die er lagen en leefde ...

Kortom, dit blog is eigenlijk een aanrader om, als dit je aanspreekt, wilskrachtinspiratie in Singer Laren op te gaan doen (kan tot 17 maart 2024) , en/of ... 

Foto Hema Ketelaar

dit prachtige door Waanders Uitgevers uitgegeven boek over Tonia  van Esther Schreuder te lezen. Ik heb het in de winkel in Singer gekocht en denk dat dit mooie literatuur voor me is in dit regenachtige weekend.

Gedachten, vrije gedachten

Gisteren sprak ik met tante Gini over het ontstaan van mijn poëzie. In dat gesprek realiseerde ik me dat mijn poëzie voorkomt uit mijn vele gedachten die ik vaak heb. Eigenlijk al van kleins af aan. Als er even ruimte was om te zijn en te denken. Want ook in mijn jeugd had ik soms de behoefte aan de ruimte en vrijheid om iets open en op mijn manier, vanuit mijn kijk op leven te overdenken. Niet zozeer om ergens over te piekeren, maar om te achterhalen wat mijn eigen visie was op wat ik hoorde en meemaakte.

Ik herinner me een wandeling aan de hand van mijn vader naar de kerk. Ja, wij gingen iedere zondag naar de RK kerk in Weesp. Na mijn eerste heilige communie ging ik zelfs weleens bijna dagelijks met mijn vriendinnetje Annette nuchter naar de kerk. Voor schooltijd was dat. Dan namen we onze ontbijten mee en aten die later gezellig samen op school op. We waren een van de laatsten die dat nog deden. Ik herinner me wel hoe we dan 's morgens onder de poortjes door van de straten waar we woonden naar de kerk liepen.

Een van die zondagochtenden liep ik net bij de pastorie toen ik me afvroeg, waarom ik als meisje niet de keuze had om wel of niet misdienaar te worden. Ik liep weer aan de hand van mijn vader. Met mijn vader heb ik van jongs af aan veel gesprekken voert. Die vele gesprekken hebben me vrij leren denken. Daar ben ik hem tot de dag van vandaag, en ik weet zeker ook morgen nog, heel dankbaar voor. Over van alles hadden we het.

Die zondagochtend zei ik hem, lopend langs de pastorie, dat ik het vals vond, dat ik niet kon kiezen of ik misdienaar werd of niet, omdat ik een meisje was. Mijn vader was wel wat verbaasd over mijn vraag. Tegelijk ook blij met die vraag. Dat verraste me. Hij vertelde me, dat die week net was besloten, dat meisjes nu ook misdienaar konden zijn. Dus ik kon me opgeven ...
Tot zijn grote teleurstelling ging ik dat beslist niet doen. Ik was wel blij, dat ik dat nu als meisje toch ook kon kiezen.

Vrijheid om mijn eigen weg te kiezen. Dat leerde ik woorden geven door de vele gesprekken met mijn vader. Ik denk dat ik mede door onze vele gesprekken ook op school niet alles voor zoete koek aan nam.

Ook jong vond ik wandelen en buiten lopen al prettig om in de rust van het moment de dingen die ik hoorde, zag en leerde te overdenken. Ik kan me herinneren dat ik met mijn godsdienstschriftje in de hand op zaterdag naar huis liep. We mochten er iets in kleuren, geloof ik. Tijdens dat naar huis lopen met dat schriftje in mijn hand, dacht ik iets als: "Ze zeggen nu wel, dat Jezus ons als zijn schaapjes steeds leidt, maar volgens mij kies ik nu toch echt zelf waar ik loop, wat ik denk en wat ik wil."

De muziek gaf mij ook jong bij dat denken al uitlaatkleppen. Mijn liedjesschrift van, ik geloof de vierde klas lagere school, heb ik dan ook nog. Dat verhuis ik koesterend steeds met me mee. Tante Gini vertelde ik gisteren in ons gesprek ook, dat één lied daaruit me het dierbaarste is. Een lied dat ik zo welkom leerde: "Die Gedanken Sind Frei"

Vandaag heb ik eindelijk eens gecheckt of klopte wat ik me daarbij herinner. Dat dit lied ook in de concentratiekampen werd gezongen. Het heerlijke van internet is, dat dit nu makkelijker na te gaan is. Ik vond de informatie via Amnesty bij de informatie over de Nacht van de Vrijheid
Er valt veel te lezen over dit lied, dat zijn oorsprong vond in de periode van de boerenoorlogen in Duitsland rond 1500. Het lied werd volgens de Nacht van de Vrijheid Amnesty site ook inderdaad in de concentratiekampen gezongen en was door Hitler verboden. Dat heb ik dus goed onthouden. Ik las verder op de site van Amnesty dat het "één van de eerste protestsongs, een aanklacht tegen censuur en controle" is.

Het lied "Die Gedanken Sind Frei" en die toelichting die ik er volgens mijn herinnering bij kreeg, waren toen al direct waardevol voor mij. Het gaf me vanaf het moment, dat ik het lied leerde een gevoel van herkenning. Van door mij gewenste vrijheid. Vrijheid van gedachten. Een rijk goed. Een basis voor veel. Ik herinner me dat ik blij was om een lied te leren, dat ik zo dichtbij mezelf voelde zijn.

Foto Helma Ketelaar van haar Lagere school liedjesschrift